Планината Кораб, на која се наоѓа највисокиот врв во Македонија, со своите природни одлики изобилува со извонредни природни убавини, волшебно прекрасен горски крајолик исполнет со восхитувачки глетки на своите високи и остри врвови, стрмни падини, прекрасни водопади и езера меѓу кои и едно прекрасно езеро, сместено високо, најгоре на планинското било веднаш под главниот срт, чии бистри води блескаат и сјаат од зраците на изгрејсонцето. Токму оваа воодушевувачка глетка на оцртувањето на сонцето при изгрејсонце во езерските води при нашето своевидно „откривање“ односно прво здогледување и посета на езерото при трансверзалниот поход на Кораб, летото 2019, нè поттикна и да му го дадеме името Изгревно Езеро.
Местоположба и пристап
Изгревно Езеро се наоѓа на источната македонска страна непосредно до главниот срт на протегање на планината Кораб. Сместено е во цирк помеѓу врвот Боази на север и високопланинскиот превој Цигански Премин на југ, веднаш западно и непосредно над големиот цирк Ујт Калар, на јужното подножје под врвот Боази на надморска височина од 2318 метри. Езерото се наоѓа на координатите 41°44’54.4″ северна географска широчина и 20°31’15.7″ источна географска должина, на пределот помеѓу врвот Боази на север и високопланинскиот преслап (седло) Цигански Премин на југ, на источната страна веднаш до самиот срт на територијата на Македонија.
Иако тоа e постојано природно езеро, поради многу тешката пристапност на пределот и големата оддалеченост, тоа не е обележано на ниту една од географските и топографски карти и е речиси целосно непознато и непроучено од науката и јавноста, а исто така е и многу ретко посетувано од посетители – овчари и планинари заради што се наметна и потребата за негово именување и споделување податоци за запознавање на пошироката јавност.
Пристапот до езерото е многу тежок и покрај тоа што веднаш над него на 100ина метри по планинскиот срт води и минува доброразгазената некогашна граничарска патека. Сепак за да се стигне до Изгревно Езеро е потребно многу долго и напорно пешачење, кое вреди со секој чекор низ планинскиот предел со извонредно прекрасна природа. Едниот можен начин за пристапување е од југ од страната на превојот Цигански Премин (2305 м.) до каде најбрзо и најблиску можете да дојдете од селото Грекај по долината Чапарец каде се наоѓа преубавиот буен водопад со неколку слапови на потокот Дагон и низ која ќе мора да прескокнувате бројни паднати дрвја и стебла во (пра)шумата, во должина од 10 км во еден правец и времетраење од 4,5 – 5 часа (види: gps запис од ViewRanger). Уште една, малку подалечна можност од јужната страна започнува од селото Тануше крај неколкуте природни езера (Бачилско, Осојно, Долно и Средно) сместени пониско на планинското било на Кораб, до превојот Шкртец (2020 м.) па по граничарската патека под величествените врвови Шупла Стена (2440 м.), Црн Камен (2416 м.) и Дерза (2405 м.) се до споменатиот превој Цигански Проход. Другиот можен начин на пристап до Изгревно Езеро е од север од страната на врвот Боази (2515 м.) од долината на Длабока Река, скршнувајќи југозападно над познатиот Корабски Пројфелски Водопад, во должина од над 20-22 км во еден правец и времетраење од над 10 часа. Ваквата голема одалеченост и тешка пристапност го прават Изгревно Езеро како многу погодно место за кампување (логорување со преноќување) со шатор(и) крај бујните треви со разни шарени миризливи цвеќиња на неговите брегови.
Именување и изглед
Ова езеро се одликува со особена убавина и поради својата источна поставеност од сртот особено блеснува со оцртување на сонцето во езерските води при изгрејсонце, поради што може да се нарече Изгревно Езеро. Поради својата местоположба близу до превојот Цигански Проход, езерото многу поретко би можело да биде познато и како Циганско Езеро или пак како eзеро Боази-Боашко Езеро поради близината до врвот Боази, но сепак восихтувачката убавина на отсјајот на сонцето на површината на езерските води поради неговата источна поставеност од сртот на планинското било во спој со глетката на прекрасните остри зашилени планински врвови кои го опкружуваат наметнуваат најсоодветно да биде именувањето како Изгревно Езеро. Именувањето како Изгревно Езеро е особено многу погодно за негова поширока и а(тра)ктивна туристичка промоција, а воедно соодветсвува и со побудувањето на своевидниот изгрев на најпрекрасни чувства на восхит и воодушевување штом ќе се здогледа таа волшебна глетка, на преубаво бистро езеро сместено во пространство со исполнето со бескрајни планини, после долгото и напорно искачување и пешачење по стрмните падини и беспаќа на Кораб.
Езерото се одликува со исклучително многу убава глетка како и целиот крајолик во неговата непосредна околина и пространство исполнето со величествени остри врвови на Кораб (но и глетка на гребенот на Бистра во далечината), кои го опкружуваат Изгревно Езеро од север, запад и југ, при што циркот во кој се наоѓа има отвореност само кон исток и југо исток, давајќи му изглед на езерото и непосредната околина како на „бисер во школка“.
Обликот на езерото е издолжен, овален и заоблен со послабо наликување на крушовиден или јајцевиден изглед, со најголема должина на протегање во правец северозапад-југоисток и најголема широчина на протегање во правец југозапад-североисток, при што западниот езерски брег е речиси права линија, додека источниот брег е прилично заоблен, како и северниот и јужниот брег кои се со помала заобленост.
Езерото има постојан водостој и неговата длабочина изнесува околу 1,5 метри. Водостојот е постојан и непроменлив преку целото лето и во најтоплите денови, а во зима тоа замрзнува и е затрупано со снег. Дното на езерото е земјено (тињесто) и делумно каменесто, поради што езерската вода се одликува со голема бистрина, а поради тревнатите брегови и околина, погледнато од подалеку езерската површина има темнозелена (смарагдна) боја. Езерото нема истека, а со вода се храни од врнежите и топење на снежниците, кои поради затвореноста и засенченоста на циркот во кој се наоѓа, од три страни југ,запад и север, снегот останува подолго заради што се топи подоцна и подолго време, хранејќи го со вода и давајќи му помалку променлив постојан водостој со помала колебливост.
Од нашите неколку посети во различни месеци во периодот од мај до октомври е забележано дека на крајот на мај (24.05.2021) езерото е сè уште целосно замрзнaто и затрупано со висока снежна покривка и дури во втората половина кон крајот на јуни, на летната долгодневица (20-21.06.2020) речиси нешто помалку од половина (45-50%) од езерската површина се уште е замрзната и под снег во напредна фаза на топење, а останатиот дел е одмрзнат и со студена вода. Веќе на почетокот на месец јули, езерото е сосема односно целосно одмрзнато, а неговите бистри води загреани од сончевите зраци се сосема пријатни за капење, дури и по врнежи од град на помалку од еден час претходно (03.07.2020). Кон крајот на месец јули (27.07.2019), август и септември езерските води се сосема бистри и со пријатна свежина и (млака) топлина и поради засенчената поставеност тие не се загреваат и испаруваат премногу. Кон крајот на октомври (30.10.2021) при налетот на есенските студови, езерските води во северниот дел на езерото веќе подмрзнуваат со тенок слој на мраз.
Според своите одлики, најверојатно потеклото на ова езеро е циркно, односно ерозивно-циркно или циркно-моренско, при што тоа е настанато во преиздлабениот дел на циркот каде што започнале да се движат планинските мразници.
Изгревно Езеро и планината Кораб со својата неодолива природна убавина силно нè привлекуваат да ги посетуваме насладувајќи се на преубавата недопрена природа, која нескромно кажано, е вистинско скриено богатство и волшепство на Македонија. Престојот во ова прекрасно ремек-уметничко дело на природата остава толку силен впечаток кој останува да се проткајува низ деновите и годините, изгревајќи ни во мислите и огревајќи нè со најубавите спомени и желби пак и повторно во некој летен ден да отидеме и да се навратиме на Изгревно Езеро. Пред да заминете во поход и да уживате во глетката и крај водите на Изгревно Езеро погледнете ја и снимката од првото капење во водите на Изгревно Езеро: